Müslüman doğunun ilk demokratik cumhuriyeti kabul edilen ve 28 Mayıs 1918’de bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kurucusu Mehmet Emin Resulzade, Bakü’de düzenlenen 2. Uluslararası Resulzade Kıraatleri Konferansı ile anıldı.
Konferansa Türkiye, Almanya, Rusya, Fransa, İran ve İsveç’ten akademisyen ve yazarlar katıldı.
Konferansta konuşan Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Başkanı Prof. İsa Habibbeyli, Resulzade’nin “Bir kere yükselen bayrak bir daha inmez” ifadesinin tüm Azerbaycanlılar için bağımsızlık sloganına dönüştüğünü hatırlattı.
Habibbeyli, “Modern Azerbaycan artık güçlü, saygın ve gelişen bağımsız bir devlettir. Ermeni işgalinin sona ermesi ile ülkemizin tüm bölgelerinde Azerbaycan bayrağı yükseliyor. Bu gerçek, Resulzade mirasına en büyük saygı göstergesidir.” diye konuştu.
Azerbaycan Hazar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Hamlet İsahanlı da modern Azerbaycan’ın milli kimliğinin oluşmasında büyük rol oynayan, basın ve siyasi faaliyetleriyle hayatı boyunca ülkesinin bağımsızlığı ve toplumun aydınlanması için çalışan Resulzade’nin anısının yaşatıldığını söyledi.
1920’de Bolşeviklerin işgali ile bağımsızlığı sona eren Azerbaycan’daki gelişmeleri facia olarak niteleyen Resulzade’nin, Bakü’den ayrıldıktan sonra da yazdığı kitaplar, çıkardığı dergiler ve düzenlediği konferanslarla ülkesini anlatmayı sürdürdüğünü belirten Prof. İsahanlı, “Mehmet Emin Resulzade, Azerbaycan’ın bir gün bağımsızlığa ve istiklale tekrar kavuşacağına hep inandı, yılmadı.” dedi.
Dönemi araştıran Azerbaycanlı tarihçi, Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü çalışanı Prof. Dr. Solmaz Rüstemova Tohidi ise “Mehmet Emin Resulzade sıradan bir politikacı değildi. Ülkesinin geleceğini belirleyen, ideolojiye katkı sağlayan, devletin temellerini oluşturan, 27 kitap, 1000’den fazla makale ile düşünce akımlarına yön veren nadide bir kişiydi. Böyle bir mirasa sahip olduğumuz için halk olarak çok şanslıyız” değerlendirmesini yaptı.
Katılımcılara video mesajla hitap eden Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar, Mehmet Emin Resulzade’nin gurbette bulunduğu dönemlerde de kalbinin her zaman Azerbaycan için attığını, Azerbaycan, Kafkasya ve dünya Türklüğünün huzuru, mutluluğu ve sosyo-ekonomik gelişiminin arayışında olduğunu ifade etti.
Prof. Dr. Ünüvar, hayatı mücadeleyle geçen Resulzade’nin Rusların takibine uğradığını, tutuklandıktan bir süre sonra yurt dışına kaçmak zorunda kaldığını hatırlattı.
Bir dönem İran ve Almanya’da bulunan Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kurucusunun, 1947’de Türkiye’ye yerleştiğini belirten Ünüvar, “Mehmet Emin Resulzade ülkesinin kurtuluş mücadelesini Türk vatandaşı olarak devam ettirdi.” diye konuştu.
Konferansta, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınlar Genel Müdürlüğü ile Milli Kütüphanede çalışan Resulzade’nin isminin Türkiye’de birçok il ve ilçedeki sokak ve caddelere verildiği, 1949’da Ankara’da kurduğu Azerbaycan Kültür Derneğinin bugün de Türkiye’de faaliyetini sürdürdüğü anlatıldı.
