Ege Denizi’nin güneyinde yer alan Hellenik Yayı, Afrika plakasının Avrasya plakasının altına dalması nedeniyle oluşan aktif bir dalma-batma zonudur.
Bu tektonik süreç, Ege Volkanik Arkı’nın, Santorini ve Kolumbo gibi volkanların oluşmasına yol açmıştır. Santorini Adası’nın kuzey doğusunda; yaklaşık 2500 km2’lik alan içerisinde 28 Ocak 2025 tarihinde başlayan ve halen devam eden sismik aktivitedeki belirgin artış dikkat çekmektedir.
Kandilli Rasathanesi (KRDAE-BDTİM) gerek Ege Denizi-Akdeniz havzası gözlem alanı içerisinde kendi işlettiği deprem istasyonları gerekse gözlem alanımızdaki diğer sismoloji merkezleri ile yapılan uluslararası protokoller ile verisi gelen istasyonlarla bölgedeki deprem aktivitesini 7/24 gerçek zamanlı olarak kaydederek değerlendirmektedir. 28 Ocak-18 Şubat (saat 12:00) tarihleri arası bölgede aletsel büyüklükleri 1.1 ≤ M ≤ 5.3 aralığında değişen 3524’adet deprem kaydedilmiştir. Depremlerin en büyüğü M 5.3 olup, 181 adet depremin büyüklüğü M ≥ 4.0 üzerindedir. Depremlerin odak derinlikleri çoğunlukla 10 km altı olup sığ odaklıdır.
Magma odalarının hareketliliği ve hidrotermal aktivitenin sismik olayları tetikleyebileceği olasıdır. Kolumbo’daki gaz çıkışları ve deniz tabanı deformasyonları, büyük bir jeotermal sistemin varlığına işarettir. 1956 Amorgos Depremi (M7.7), bölgedeki en büyük depremlerden biri olup kayıtlarda tsunami oluşumundan bahsedilmektedir.
-1975-2024 yılları arası bölgenin son 50 yıllık deprem etkinliği: Son elli yılda bölgede yaklaşık 2500 km2’lik alan içerisinde aletsel büyüklükleri M 1.2-5.3 aralığında değişen yaklaşık 492 adet deprem kaydedilmiştir.
– Tsunami Bilgi Notu KRDAE Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi (BDTİM), UNESCO- Hükümetler arası Oşinografi Komisyonu – Kuzey-Doğu Atlantik, Akdeniz ve Bağlantılı Denizler Tsunami Erken Uyarı ve Zarar Azaltma Sistemi Hükümetler arası Koordinasyon Grubu (ICG/NEAMTWS) çatısı altında Tsunami Servis Sağlayıcı ve Ulusal Tsunami Uyarı Merkezi olarak görev yapmaktadır. 2012 yılından beri sorumluluk alanları Karadeniz, Marmara, Ege ve Doğu Akdeniz’i kapsayacak şekilde ülkemiz ve çevresinde meydana gelen tüm depremleri ve denizlerde meydana gelebilecek deniz seviyesi değişimlerini gözlemleyerek ilgili ulusal kurum ve kuruluşlara Deprem Bilgi Mesajı ve Tsunami Erken Uyarısı yayımlamaktadır. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından 2012 yılından bugüne kadar büyüklüğü 5.5 ve üzerinde olan toplam 46 deprem için tsunami (31 Bilgi, 9 Tavsiye, 6 Uyarı) mesajı yayınlanmıştır.
Ege Denizi’nde bir süredir devam etmekte olan sismik aktivite, olası tsunami açısından izlenmektedir. Depremler, özellikle deniz tabanında meydana geldiğinde, su kütlelerini yerinden oynatarak tsunamilere yol açabilmektedir. Ayrıca, aktif volkanik yapının sebep olduğu denizaltı heyelanları da tsunami oluşumunu tetikleyebilmektedir.
KOERI de yapılan araştırmalar sonucunda; değerlendirilen 2415 senaryo sonucunda, Ege ve Doğu Akdeniz’de Mw ≥ 6.5 büyüklüğünde sığ depremlerin kıyılarda 0.5m ve daha yüksek dalga yüksekliğinde tsunamiye neden olabileceği ve derin depremlerde ise bu eşik yüksekliğin Mw7 büyüklüğündeki bir depremle meydana gelebileceği anlaşılmıştır.
DEĞERLENDİRME
Santorini ve çevresindeki Hellenik Dalma-Batma Zonu, yoğun volkanik aktivite, deprem riski ve tektonik gerilmeler ile karakterize edilen karmaşık bir jeolojik bölgedir. Bölgede gözlemlenen sismik hareketlilik ve magma dinamikleri, geçmişte yaşanan büyük patlamalar ve depremlerle doğrudan ilişkilidir. Santorini-Amorgos fay hattı, büyük depremlere neden olabilecek potansiyele sahiptir. Kolumbo Denizaltı Volkanı ve Santorini’deki magma sistemleri, aktif hidrotermal süreçlerle desteklenmektedir. Deprem ve volkanik tehlikelerin önceden tahmin edilebilmesi için daha fazla jeofizik, jeokimyasal ve jeodezik araştırmalara ihtiyaç vardır. Özellikle Kolumbo ve Santorini’de denizaltı volkanizması ve hidrotermal aktivitelerin çok disiplinli bir izleme sistemi ile yakından takip edilmesi önemlidir.
Devam eden sismik aktivite; AFAD Deprem Danışma Kurulu, MTA Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü ve bilim insanlarından oluşan, olayı farklı açılardan sürekli takip eden bir kurul tarafından 7/24 izlenmektedir.
