Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, başkent Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında, Panama’nın Kuşak ve Yol Girişimi’nden ayrılma kararına ve ABD’nin baskısının bu karardaki etkisine dair değerlendirmede bulundu.
AA’nın aktardığına göre, Panama’nın Çin ile imzaladığı işbirliği mutabakatını yenilememe kararından üzüntü duyduklarını belirten Lin, “ABD’nin Kuşak ve Yol işbirliğini karalamasına, baskı ve zorlamayla sabote etmesine karşıyız” ifadesini kullandı. Lin, Kuşak ve Yol Girişimi’nin aralarında 20 Latin Amerika ve Karayip ülkesinin de bulunduğu 150 ülkenin katıldığı ekonomik işbirliği girişimi olduğuna ve Panama dahil pek çok ülkeye fayda sağladığına dikkat çekti. Çin ile Panama’nın son yıllarda Kuşak ve Yol işbirliğinin de verimli sonuçlar ürettiğini ve iki ülke halkının yararına somut yarar sağladığını vurgulayan Lin, “Umarız Panama, ikili ilişkileri ve iki ülke halkının uzun dönemli çıkarlarını göz önünde bulundurarak dış müdahalelerin etkisinden kurtularak doğru kararı verir” dedi.
DEVLET BAŞKANI, AYRILMA KARARINI AÇIKLAMIŞTI
Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino, 6 Şubat Perşembe günü, ülkesinin Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nden resmen ayrılacağını duyurmuştu. Mulino, Panama’nın Pekin Büyükelçisi’nın anlaşmada belirtildiği üzere iptalin 90 gün önceden duyurulması için ilgili belgeyi Çin’e sunduğunu söylemişti. Kararın tamamen kendisine ait olduğunu vurgulayan Panama Devlet Başkanı Mulino, “O dönemde Çin ile bu anlaşmayı imzalayanların neye güvenerek böyle bir adım attığını bilmiyorum. Bunca yıldır Panama’ya ne gibi harika şeyler getirdi? Kuşak ve Yol Girişimi ülkeye ne kazandırdı?” ifadelerini kullanmıştı.
Taraflar arasındaki mutabakat mektubuna göre söz konusu anlaşma, her üç yılda bir otomatik yenileniyor. Bir sonraki yenileme 2026 yılı için planlanıyordu ancak taraflardan biri, üç ay önceden bildirimde bulunmak koşuluyla anlaşmayı feshedebiliyor.
TRUMP: PANAMA KANALI’NI ÇİN İŞLETİYOR
ABD tarafından 1914 yılında inşa edilen, Atlantik Okyanusu’ndan Pasifik Okyanusu’na Orta Amerika’dan geçiş sağlayan Panama Kanalı, 1999 yılına kadar ABD tarafından kontrol edilmişti. ABD ile Panama arasında 1977 yılında egemenliğin devri için imzalanan anlaşmada taraflar, kanalın ‘kalıcı tarafsız uluslararası su yolu’ olması ve tüm ülkelerin gemilerinin geçişine açık olması konusunda mutabakata varmıştı.
Panama ile yapılan anlaşma, ABD’ye kanalın çevresinde erişimi ve güvenliği güvenceye alma hakkı tanıdığından Trump, Çin’in bölgedeki varlığını bu hakkın ihlali olarak görüyor.
Trump, Çinli şirketlerin kanal ve çevresindeki bazı tesislerin yapımını ve işletmesini üstlenmesinin sahipliğin devri anlamına geldiğini iddia ederek, “Panama Kanalı’nı Çin işletiyor. Biz onu Çin’e verdik, Panama’ya vermedik ve şimdi geri alacağız” demişti.
Pekin’in kanal ve çevresindeki doğrudan etkisi, devlete ait Çin Liman Mühedislik Şirketinin 2018 yılında kanalda bir köprünün inşası için aldığı ihaleyle başlamıştı. Merkezi Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde bulunan Hutchinson Ports liman şirketi de 2021’de kanalın Atlantik ve Pasifik çıkışındaki iki limanın işletmesini üstlenmişti.
RUBIO, PANAMA’YI ZİYARET ETMİŞTİ
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 2 Şubat’ta Panama’yı ziyaret etmiş ve Çin’in kanal üzerindeki etkisinin azaltılması gerektiğini, aksi takdirde ‘gerekli önlemleri’ alınacakları uyarısında bulunmuştu. Devlet Başkanı Mulino ise “Panama Kanalı’nın egemenliği tartışmaya kapalı” diyerek, Panama’nın 2017’de Çin ile imzaladığı Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki mutabakat anlaşmasını yenilemeyeceğini Rubio’ya iletmişti.
(ANADOLU AJANSI)
